Pałac Czapskich, ok. 1750 roku. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 1
Pałac Raczyńskich, ul. Krakowskie Przedmieście 5. Widok od strony dziedzińca, przed 1939r. Fot.: NAC
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 2
Raut w Pałacu Raczyńskich. 26 XI 1936 r. W centrum minister spraw zagranicznych Polski Józef Beck z małżonka Jadwigą, po prawej minister spraw zagranicznych Rumunii Victor Antonescu z małżonką, po lewej zastępca szefa Protokołu Dyplomatycznego MSZ Aleksander Łubieński. Fot.: NAC
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 3
Tympanon korpusu głównego Pałacu Raczyńskich od strony ul. Krakowskie Przedmieście 5, przed 1939 r. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 4
Pałac Raczyńskich – widok od strony ul. Traugutta, przed 1939 r. Fot.: NAC
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 5
Pałac Raczyńskich – wejście od strony ul. Traugutta, ok. 1950 r. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 6
Pałac Raczyńskich – widok od strony ul. Traugutta, po prawej: ściana dawnego łącznika między pałacem a lewa oficyną, ok. 1945 r.. Fot.: Z. Kapuścik, Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 7
Jeden z hełmów Pałacu Raczyńskich w trakcie odbudowy, lata 50. XX w.
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 8
Pałac Raczyńskich w trakcie odbudowy – widok elewacji od strony ogrodu (obecnie pasaż Niżyńskiego), lata 50. XX w.
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 9
Fragment fasady Pałacu Raczyńskich, ok. 1945 r., Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 10
Teren przyległy do Pałacu Raczyńskich od ogrodu, lata 50. XX w. Głównym źródłem fragmentów kamiennych, wykorzystywanych do ćwiczeń przed studentki i studentów rzeźby ASP był wypalony i częściowo zrujnowany Pałac Kronenberga. Widoczny na zdjęciu fragment rzeźby mógł być jedną z kariatyd na fasadzie tego gmachu.
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 11
Teren przyległy do Pałacu Raczyńskich od ogrodu (dziś pasaż Niżyńskiego i skwer na za nim), lata 50. XX w. Do czasu wybudowania hotelu Victoria na początku lat 70. (obecnie hotel Sofitel przy pl. Piłsudskiego) pasaż Niżyńskiego nie istniał, a teren Akademii sięgał aż do tzw. Kamienicy Kasińskich przy pl. Małachowskiego, ograniczony z lewej strony ul. Traugutta, z prawej – ruinami Pałacu Kronenberga i dawnym pawilonem IPS-u. Teren ogrodu zajmował Wydział Rzeźby – był to rodzaj pracowni plenerowej oraz miejsce składowania fragmentów rzeźb, kolumn, gzymsów zburzonych budowli, wykorzystywanych przez studentki i studentów rzeźby. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 12
Kopia posągu Colleoniego na dziedzińcu ASP w Warszawie. W tle odbudowany Pałac Raczyńskich, lata 60. XX w. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 13
ASP w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu 5. Widok z bramy na budynek Wydziału Malarstwa, w głębi Pałac Raczyńskich, lata 60. XX w. Fot.: Archiwum ASP w Warszawie.
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 14
Stanisław Brukalski (1894–1967) - autor rekonstrukcji pałacu Czapskich przy Krakowskim Przedmieściu 5 z przeznaczeniem na siedzibę Akademii Sztuk Pięknych. Pałac – zniszczony w niemal 70 proc. (spalony w latach 1939 i 1944) – został odbudowany w kształcie, jaki miał w XVIII w.
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 15
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 6
+10
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 8
+8
Otwórz okno dialogowe, slajd numer: 8
+8
W XVII wieku, w miejscu obecnego pałacu, powstał drewniany dwór, który w następnym stuleciu został gruntownie przebudowany. Nowy, murowany budynek usytuowano między dziedzińcem a rozległymi ogrodami. Pałac zyskał późnobarokowy wystrój dzięki rodzinie Czapskich w połowie XVIII wieku. Wtedy też bramę przy Krakowskim Przedmieściu ozdobiono, zachowanymi po dziś dzień, kamiennymi orłami.
W XIX wieku Pałac stał się miejscem spotkań politycznych i towarzyskich elit oraz jednym z ośrodków życia kulturalnego Warszawy. Do 1939 roku pozostawał budynkiem pełniącym funkcje reprezentacyjne. Podczas II wojny światowej został prawie doszczętnie zniszczony, a po jej zakończeniu odbudowany według XVIII-wiecznego pierwowzoru.
W 1947 roku, po przekazaniu budynku ASP w Warszawie, ponownie stał się obiektem służącym kulturze, sztuce i edukacji.
Kalendarium architektoniczne
I poł. XVII w.
W miejscu obecnego Pałacu Czapskich został wybudowany drewniany dwór należący do rodziny Radziwiłłów.
do 1705
Powstał murowany pałac według projektu przypisanego Tylmanowi z Gameren.
1717-1721
Obiekt został przebudowany i zyskał swój obecny kształt, nad którym pracowali architekci: Augustyn Locci, Karol Bay oraz Kacper Bażanka. W wyniku tych prac budowla zyskała plan z dwoma ryzalitami na osiach elewacji frontowej i tylnej oraz czterema narożnymi alkierzami od strony dziedzińca i ogrodu.
1736
Pałac stał się własnością rodziny Czapskich, która intensywnie przebudowała budynek.
1743-1744
Włoscy rzeźbiarze – Antoni Capar i Samuel Contessa pracowali przy dekoracji budowli.
1752-1765
Prace budowlane nadały pałacowi późnobarokowy charakter – zachowany do dziś. Przy bramie od strony ul. Krakowskie Przedmieście pojawiły się, nadal tam obecne, orły oraz nieistniejące już w tym miejscu figury alegoryczne, przedstawiające cztery pory roku. Na dokupionym terenie sięgającym do ul. Mazowieckiej został usytuowany obszerny ogród.
ok. 1790
Powstały dwie trzypiętrowe, klasycystyczne oficyny sięgające aż do ul. Krakowskie Przedmieście, zbudowane według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera, które funkcjonowały jako kamienice czynszowe.
1851-1852
Miała miejsce rozbudowa pawilonów frontowych w duchu późnobarokowym, harmonizująca zarazem z resztą architektury Pałacu. Usunięto również attykę i posągi, a na frontach ustawiono popiersia. Projektantem tej rozbudowy był Henryk Marconi.
1867
Nadbudowano korpus pałacu, zrównując go wysokością z alkierzami, a fasadę ozdobiono na wzór fasady frontowej oraz dodano medaliony przedstawiające wybitne postacie nauki i literatury. Wybudowano również (w formie ganku) wejście do biblioteki Ordynacji Krasińskich przy nowo wytyczonej ulicy hr. Berga (obecnie ul. Traugutta)
1890
Dokonano przebudowy oficyn bocznych wg projektu Juliana Ankiewicza oraz zmiany dekoracji w niektórych pomieszczeniach pałacu wg projektów Jana Heuricha starszego i Stefana Szyllera.
1939
Pałac, wówczas własność hr. Edwarda Raczyńskiego, spłonął w wyniku bombardowania niemieckiego.
1944
Oficyny boczne zostały zniszczone w trakcie Powstania Warszawskiego.
1948-1959
Przeprowadzono odbudowę Pałacu wg projektów Stanisława Brukalskiego, w założeniu przywracającą budowli wygląd z połowy XVIII w. Rekonstrukcja była ograniczona ze względów oszczędnościowych.
2013 Dzięki długofalowym staraniom ASP w Warszawie, w wyniku przeprowadzonego na jej wniosek postępowania, decyzją Wojewody Mazowieckiego z 30 lipca 2013 r. potwierdzono, że z dniem 1 września 2005 Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie włada całością nieruchomości położonej w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 5.
2017-2021
Miała miejsce realizacja projektu “Akademia Otwarta – przebudowa i renowacja Pałacu Czapskich Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na potrzeby działalności kulturalnej i edukacji artystycznej”. POIS.08.01.00-00-1027/17 w ramach działania 8.1 oś priorytetowa VIII – Ochrona dziedzictwa kulturowego i zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.
Koordynator merytoryczny: Prorektor ds. inwestycji prof. Jerzy Bogusławski.
Kierownik projektu: Kanclerz ASP Michał Leszczyński.
Główny projektant odpowiadający za przebudowę pałacu: Andrzej Wyszyński.
Materiały pochodzą z publikacji pt. „Zapiski z Pałacu”, opracowanej przez zespół Archiwum ASP w Warszawie: Katarzyna Błesznowska-Korniłowicz (koncepcja, wybór zdjęć, kalendarium), Tomasz Weresa, Mateusz Senczyno (wybór archiwaliów z zasobu Archiwum ASP), Renata Motyka (projekt graficzny).
Akademia Otwarta – przebudowa i renowacja Pałacu Czapskich Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na potrzeby działalności kulturalnej i edukacji artystycznej”. POIS.08.01.00-00-1027/17 w ramach działania 8.1 oś priorytetowa VIII – Ochrona dziedzictwa kulturowego i zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.
Wartość ogółem: 26 430 919,07 PLN
Dofinansowanie projektu z EU: 17 288 530,83 PLN
